ՀՀ-ում ապրող ազգային փոգրամասնությունները «Քրդեր»

Աշխարհում ապրում է շուրջ 40 մլն քուրդ. մոտ 20 մլն` Թուրքիայում, 9 մլն` Իրանում, 6 մլն` Իրաքում, 3 մլն` Սիրիայում, մյուսները ցրված են այլ վայրերում: Գործնականում բոլոր եվրոպական երկրներում քրդական սփյուռք կա: Ամենամեծ համայնքը` 1մլն մարդ, գրանցված է Գերմանիայում:

 

Քրդերը Հայաստանի ամենամեծ էթնիկ փոքրամասնությունն են: Սովետական տարիներին Հայաստանում բնակվում էին շուրջ 80000 քրդեր, այժմ նրանց թիվը 40000 է:

Քուրդ ժողովուրդը Հայաստանում ներկայացված է երկու էթնիկ խմբերով` քրդերով եւ եզդիներով: Մինչեւ 1980-ական թթ. վերջը Սովետական Հայաստանում եզդիները նույնացվում էին քրդերի հետ: Որպես առանձին փոքրամասնություն եզդիները Հայաստանում ներկայացան իշխանությունների կողմից նրանց ազգային ինքնության ճանաչման համար բարձրացված Եզդիական շարժման արդյունքում:

Հայաստանում շատերն են մինչ օրս ենթադրում, թե քրդերն ու եզդիները երկու տարբեր ժողովուրդներ են: Քչերը գիտեն, որ եզդիներն իրենց կրոնը` էզիդիզմը, պահպանած քրդեր են:

Հայաստանում պաշտոնապես քրդեր են համարվում իսլամ դավանող քրդերը: Նրանց քանակը երկրում 1000-ից չի անցնում: Իսկ էզիդիզմ դավանող քրդերին, կամ նրանց, ովքեր իրենց համարում են ոչ թե քուրդ, այլ եզդի, անվանում եմ եզդիներ:

Արագածոտնի մարզը քուրդ- եզդիների կոմպակտ բնակության վայրերից մեկն է: Նրանց, ովքեր ըստ իրենց ազգության ներկայանում են որպես քրդեր, բայց դավանանքով` եզդիներ: Մարզի 20 գյուղերից 11-ը քրդական են: Ալագյազ գյուղը կենտրոնականն է վերջիններիս մեջ:

75-ամյա Բիմբաշը քաշում է տերողորմյայի բաց դեղնավուն քարերը (դեմքը պատված է կնճիռների ցանցով, անսովոր բաց երկնագույն, գրեթե սպիտակ աչքերը կարծես ուղղված են դեպի ներս, դեպի անցյալ) եւ երգում է դժբախտ սիրո մասին թախծոտ մի երգ: Նրա` պատանու պես մաքուր եւ զրնգուն ձայնն արձագանքում է փոքրիկ, կահույքով չծանրաբեռնված սենյակում: Ծերունին նստած է վառարանի մոտ` ցածր աթոռի վրա, ոտքերի տակ քուջուջ են անում ճուտիկները:

Ամբողջ կյանքի ընթացքում Բիմբաշ Քոչոյանը երգել է հարսանիքներին, կնունքներին, թաղումներին: Նա կարող էր հանրահայտ դառնալ: Մի քանի անգամ առաջարկել են ձայնագրվել, բայց հրաժարվել է, իր իսկ ընտանիքում ունկնդիրների պակաս չունի: Բիմբաշը տասը երեխա է մեծացրել: Նա ոչ միայն իր բոլոր թոռների եւ ծոռների անունները չի հիշում, այլեւ` նրանց թիվը: Հիմա Բիմբաշին լսում են որդին` Խդրը, եւ մի քանի հարեւաններ իրենց երեխաների հետ. բոլորը տղամարդիկ են: Խդրի կինն էլ է տանը, բայց նա ոչ մի տեղ չի երեւում: Քուրդ կինն անտեսանելի է: Նա տղամարդկանց հետ սեղան չի նստում, չի խառնվում նրանց զրույցին:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *